Kentsel Dönüşümün Dünyada ve Türkiye'de Uygulamaları(4)
Tarım sektörünün makineleşmesinin ardından boşalan köylerin şehire akını ile kontrolsüz bir göç furyası yatay genişliğe imarsız ve plansız gecekonduların önüne geçilememesi
05 Ağustos 2017 - 23:40
Tarım sektörünün makineleşmesinin ardından boşalan köylerin şehire akını ile kontrolsüz bir göç furyası yatay genişliğe imarsız ve plansız gecekonduların önüne geçilememesi. Özellikle İstanbul olmak üzere şehirleri yaşanamaz hale getirmiştir.
Dolayısıyla, kentsel dönüşüm, çökme ve bozulma olan kentsel mekânın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel koșullarını kapsamlı ve bütünleșik yaklașımlarla iyileştirmeye yönelik uygulanan strateji ve eylemlerin bütünüdür. Bu nedenle, kentsel dönüşüm, yeni kentsel alanların planlanması ve geliştirilmesinden çok, varolan kentsel alanların planlanması ve yönetimi ile ilgilidir.
Bu tanımlardan yola çıkarak Kentsel Dönüşümü: “ Çökme ve bozulma olan kentsel mekânın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel koşullarını kapsamlı ve bütünleşik yaklaşımlarla iyileştirmeye yönelik uygulanan strateji ve eylemlerin bütünü” olarak tanımlayabiliriz.
Osmanlıdan alınan kurumsal–yönetimsel miras Türkiye’de ilk kentsel dönüşüm eylemlerinin, Osmanlı Devleti’nin son yüzyılında İstanbul’un yangın alanlarının düzenlenmesine yönelik salt fiziksel içerikli imar düzenlemelerine dayandığı bilinmektedir. 1854 yılında meydana gelen Aksaray yangının ardından hazırlanan yangın yeri planı ve 1864 yılında meydana gelen Hocapaşa yangınının ardından hazırlanan yangın sahası haritası bu kapsamda değerlendirilebilir.
Bu dönemde yürütülen kentsel dönüşüm eylemlerinin bir diğer konusu, dar, dolambaçlı ve yer yer çıkmaz sokaklardan meydana gelen insan-hayvan ölçekli ulaşım altyapısının, araba ve tramvay gibi yeni ulaşım araçlarının geçişini sağlayacak biçimde genişletilmesidir. Cumhuriyet’in eski kentlerin yeniden inşası yanında yeni kentler oluşturma girişimlerinin kentsel dönüşüm konusu kapsamında önemli bir diğer eylem türü olduğu söylenebilir. Bu söylemin temeli ulusal savunma sanayisine odaklanan üretim alanları için güvenli bölge arayışları ile sanayileşme sürecinin Anadolu kentlerinde yaygınlaştırılması çabalarına dayandırılabilir.
Örgütlenme değişikliğinin yanı sıra dikkat çekici bir diğer nokta planlama ve dönüşüm eylemlerinde yabancı uzmanların giderek artan etkinliğidir. Nitekim 1924-1925 yıllarında C. Lörcher tarafından Ankara kentinin eski ve yeni şehir bölgeleri için hazırlanan imar planları ve 1927 yılında Ankara kentinin imar planının yapılması için sınırlı bir uluslararası yarışma düzenlenmesi ve yarışmayı kazanan Alman mimar Herman Jansen’in başkentin yeni planını hazırlamış olması bu açıdan önemlidir.
Not: Devam edecek…
Sakarya İlkadım Derneği Başkanı, SAÜ Emlak Bölümü Mezunları ve Eğitimli Emlakçılar Derneği Başkanı
Hasan KARGÜN
Dolayısıyla, kentsel dönüşüm, çökme ve bozulma olan kentsel mekânın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel koșullarını kapsamlı ve bütünleșik yaklașımlarla iyileştirmeye yönelik uygulanan strateji ve eylemlerin bütünüdür. Bu nedenle, kentsel dönüşüm, yeni kentsel alanların planlanması ve geliştirilmesinden çok, varolan kentsel alanların planlanması ve yönetimi ile ilgilidir.
Bu tanımlardan yola çıkarak Kentsel Dönüşümü: “ Çökme ve bozulma olan kentsel mekânın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel koşullarını kapsamlı ve bütünleşik yaklaşımlarla iyileştirmeye yönelik uygulanan strateji ve eylemlerin bütünü” olarak tanımlayabiliriz.
Osmanlıdan alınan kurumsal–yönetimsel miras Türkiye’de ilk kentsel dönüşüm eylemlerinin, Osmanlı Devleti’nin son yüzyılında İstanbul’un yangın alanlarının düzenlenmesine yönelik salt fiziksel içerikli imar düzenlemelerine dayandığı bilinmektedir. 1854 yılında meydana gelen Aksaray yangının ardından hazırlanan yangın yeri planı ve 1864 yılında meydana gelen Hocapaşa yangınının ardından hazırlanan yangın sahası haritası bu kapsamda değerlendirilebilir.
Bu dönemde yürütülen kentsel dönüşüm eylemlerinin bir diğer konusu, dar, dolambaçlı ve yer yer çıkmaz sokaklardan meydana gelen insan-hayvan ölçekli ulaşım altyapısının, araba ve tramvay gibi yeni ulaşım araçlarının geçişini sağlayacak biçimde genişletilmesidir. Cumhuriyet’in eski kentlerin yeniden inşası yanında yeni kentler oluşturma girişimlerinin kentsel dönüşüm konusu kapsamında önemli bir diğer eylem türü olduğu söylenebilir. Bu söylemin temeli ulusal savunma sanayisine odaklanan üretim alanları için güvenli bölge arayışları ile sanayileşme sürecinin Anadolu kentlerinde yaygınlaştırılması çabalarına dayandırılabilir.
Örgütlenme değişikliğinin yanı sıra dikkat çekici bir diğer nokta planlama ve dönüşüm eylemlerinde yabancı uzmanların giderek artan etkinliğidir. Nitekim 1924-1925 yıllarında C. Lörcher tarafından Ankara kentinin eski ve yeni şehir bölgeleri için hazırlanan imar planları ve 1927 yılında Ankara kentinin imar planının yapılması için sınırlı bir uluslararası yarışma düzenlenmesi ve yarışmayı kazanan Alman mimar Herman Jansen’in başkentin yeni planını hazırlamış olması bu açıdan önemlidir.
Not: Devam edecek…
Sakarya İlkadım Derneği Başkanı, SAÜ Emlak Bölümü Mezunları ve Eğitimli Emlakçılar Derneği Başkanı
Hasan KARGÜN
FACEBOOK YORUMLAR