Ali Fuat (Cebesoy) Paşa [23 Eylül 1882-10 Ocak 1968]

Kimdir Ali Fuat Paşa?

Mustafa Kemal ile harp okulunda sınıf arkadaşı. 1905 Yılında Harp Akademisini 8. Olarak bitirdi. İlk görevine Beyrut'ta başladı. Trablugarp Savaşı başlar başlamaz oraya ilk gidenler arasındaydı. Balkan savaşı sırasında Karadağ’da Yanya Kalesinde, Pista ve Pisani Muharebelerinde, 1. Dünya Savaşı başında Tümen Komutanı olarak katıldığı Kanal Harekatı’nda büyük başarılar gösterdi. Kanal Harekatında 8. Kolordu Kurmay Başkanlığı; Doğu Anadolu Cephesinde M.Kemal Paşa’nın emrindeki 16. Kolorduda 5.Tümem Komutanlığı.

30 Ekim 1918 tarihinde Osmanlı Devletinin Mondros Mütarekesi’ni imzalamasından sonra, Yıldırım Orduları Komutanı Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'a dönmeden önce Ali Fuat Paşa’nın komutasındaki 20. Kolordu’yu terhis etmedi. Bu kolorduyu önce Kokya’ya sonra da Ankara’ya getidi.

1919 yılında Türkiye işgal edilirken elimizde biri Erzurum'da Kazım Karabekir komutasında diğeri de Ankara’da Ali Fuat Paşa komutasında iki kolordu vardı.

Kazım Karabekir Paşa, Kurtuluş Savaşı’nı nasıl kazandık adlı kitabında şöyle diyor; Kurtuluş Savaşı fikrini ilk M.Kemal Paşa ile paylaştım, sonra Ali Fuat katıldı aramıza. Daha sonra çoğaldık diyor. Çünkü, Doğu Cephesinde başarılı olacağımı biliordu. Daha önce Ermenilere karşı kazanmıştım. Bölgeyi ve Ermenileri iyi tanırım diyor. Batı Cephesinde ise M.Kemal Paşa’nın başarılı olacağını kendisi de bizde biliyorduk.

Ali Fuat Paşa İzmit ve Adapazarı üzerinden Bilecik ve Eskişehir istikametinde ilerieyen İngiliz kuvvetlerine Geyve yakınlarındaki Ali Fuat Paşa Tren istasyonu ve Geyve Boğazı mevkilerinde ateş açarak onları durdurup geri püskürttü. Kurtuluş Savaşı’nı geri başlatmış oldu. Daha sonra Amasya’da M.Kemal Paşa ile Ali Fuat Paşa görüşerek Amasya Genelgesi’ni birlikte imzalayıp yayınladılar.

Kurtuluş Savaşı’nın ilk döneminde 20.Kolordu ve Batı Cephesi Komutanlığı, Sivas Kongresi sonunda Umum Kuva-yı Milliye Komutanı olarak görevlendirildi. Kuva-yı Seyyare Komutanı Çerkez Ethem ile birlikte Yunan işgaline karşı Ekim 1921 tarihinde Moskova Antlaşması imzalandı. 1920-1957 arasında Ankara, Konya ve İstanbul milletvekili olarak on dönem mecliste bulundu. Bu dönemde Bakanlık ve Meclis başkanlığı görevlerinde bulundu.

Rahat uyu Ali Fuat Paşa’m. Türk Milleti sana minnettardır. Ruhun şad olsun...

Ali ÇETİNKAYA